Sur fond de guerre, le parcours de résistance de quatre personnages, dont Martha et Louise. ©Electre 2025

«De fach, foguessiam venguts a l'error, l'auriam apercebuda assetada sus son fautuelh de rotin, agachant per la fenèstra lo lume s'anequelir e demorar encara una idèa sus lei crestencs, ensajant de lo prene sus la cauda lo lume per fin de denonciar sa casuda jornadiera dins l'ombrum e la nuech estelada, tot en sabent que ribon-ribanha se tornariá enlusir aqueu mond, mai, a cada jorn mai dobtosa de sa venguda, coma sentida de sa mòrt segura, l'agachava regretosa, e i restariá lo temps que faudriá dins l'escuresina abans de sobtar dins lei sornuras ont mancariá pas d'anar coma totei, aguessiam fach de ben ò de mau, ges d'importància, coma dins una passada dau temps, una trencada, una autra parentèsi ben necita, per que retrobèsse la sensacion dei nuechs passadas, son odor e son umiditat, l'envertolhament de l'estelam e de la negrura qu'amb malei penas ensajava de ne descurbir la sabor...»

De qué podèm saber de las astradas nòstras ? De qué podèm èstre segurs, puèi qu'es pas qu'a travèrs lo temps que tot o empòrta que dintram dins la nuèch freja dels oblits necessaris ?

Aquel raconte de Joan-Ives Casanòva nos mena dins l'escur d'aqueles escambis que se i farga la vida de cadun dels personatges de L'Enfugida. Per la fòrça d'una escritura que cèrca de res oblidar, e que pasmens ne finís pas de se negar dins los entrebescaments de la memòria, sèm entraïnats dins la tenèbra de l'Istòria. La guèrra, la Resisténcia e la Collaboracion pastan las existéncias de Marta, de Loïsa e dels autres, a l'aflat del desir, de la mòrt que se passeja, e dels remembres que dedins tot s'i mescla e s'i confond.

Se tornarà trobar dins aquel libre a l'encòp dur e ça que la clafit de beutats multiplas los poders d'enclausiment de las narracions de l'autor : los rebats del temps entre vertat impossibla e messorgas fugidissas, los jòcs de las desiranças presas a las trapèlas de la mòrt, tot aquò s'i nosa a la telaranha dels mots e de las musicas e nos mena aquí ont, lectors, voliam benlèu pas anar, mas ont nos cal plan rendre per enfaciar nòstres pròpris abausonaments.